نقد ترجمه ادبی در ایران معاصر

چکیده در پایان نامه حاضر به بررسی نقد ترجمه ادبی در ایران خواهیم پرداخت. در ابتدا مروری بر تئوری های ترجمه داریم ودر پی آن هستیم که بدانیم آیا رابطه ای بین تئوری های ترجمه و نقد ترجمه وجود دارد؟ و خواهیم دید که نقد ترجمه در دل برخی از تئوری ها قرار دارد. در ادامه چند چارچوب برای نقد ترجمه را معرفی می کنیم. در بین فرانسه زبان ها چارچوب آنتوان برمان را مطالعه خواهیم کرد و از انگلیسی زبان ها به مدل کریستینا شفنر خواهیم پرداخت و خواهیم دید که نقد ترجمه از دیر باز متخصصان این رشته را به خود مشغول داشته است و مطالب بسیاری در این زمینه نگاشته شده است. در بخش پایانی شرایط نقد ترجمه را در ایران مورد توجه قرار خواهیم داد و خواهیم دید که در ایران نیز علاقه مندان به این رشته مدل هایی برای نقد ارائه کرده اند که بیشتر آنها از مدل های غربی الهام گرفته اند. در بین این مدل ها، مدل دکتر فرزانه فرحزاد از اهمیت بیشتری برخوردار است، چرا که بر خلاف مدل های دیگر سعی بر ارزشگذاری ترجمه ندارد بلکه در پی آن است تا چارچوب نظری مناسبی ارائه دهد که بتواند دیدگاه های لازم برای نقد ترجمه را در خود جای دهد. به این ترتیب نقد ترجمه به جای جستجوی غلط و درست باید بررسی کند که انتخاب های مترجم (انتخاب های واژگانی، دستوری، ...) چه دلالتی دارند، کدام چارچوب ایدئولوژیکی را منعکس می کنند، و هویت های فرهنگی را چگونه به تصویر می کشند. دکتر فرحزاد چارچوب تحلیل انتقادی گفتمان را پیشنهاد می کند چرا که با آن می توان ترجمه را از دیدگاه های مختلف نقد کرد، مثلاً از دیدگاه استعمار گرایی، پسا استعماری، فمینیسم و... بعد از بررسی این مدل ها می خواهیم بدانیم که آیا آنها در نقد ترجمه رعایت می شوند و یا راه تئوری از عمل جداست. نتیجه آن است که بیشتر نقد های ترجمه در ایران در واقع همان غلط یابی از ترجمه و گاهی اوقات تسویه حساب شخصی با مترجم است. دلیل این عدم هماهنگی چیست؟ همانطور که در بالا اشاره شد در نقد ترجمه تئوری و عمل دو راه متفاوت را می پیمایند. مترجمان ایرانی اغلب بی خبر از محفل های علمی این رشته هستند و مدرسان ترجمه کمتر ترجمه می کنند و در این میان تنها دانشجویان مترجمی و علاقه مندان ترجمه به نقد می پردازند که نه قابلیت های گروه اول را دارند و نه دانش گروه دوم. کلمات کلیدی: نقد ترجمه، تئوری ترجمه، چارچوب نقد، ارزشگذاری، سنجش کیفیت